Tags : Europees Parlement, corruptie, Antonio Panzeri, Eva Kaili, Francesco Giorgi, Marokko, DGED, Marokkaanse geheime diensten, Mohamed Bellahrach, Verdenkingen van corruptie in het Europees Parlement: achter Qatar, Marokko
Door Benoît Collombat, onderzoekseenheid van Radio France, Pauline Hofmann, Le Soir
Zijn Qatar en Marokko erin geslaagd om de welwillendheid van verschillende Europese parlementariërs te kopen? De onderzoekseenheid van Radio France en de Belgische krant Le Soir onthullen achter de schermen van dit schandaal dat de Europese democratie aan het wankelen is.
“Alles is goed gegaan. We werden doorgegeven als VIP’s!”
“Heb je de dozen gezien?”
“Ja, we hebben ze gezien. Hij stopte wat producten in de zakken voordat hij vertrok.”
Op 4 juni 2022 verloren Belgische inlichtingenagenten geen kruimel van het zeer gecodeerde gesprek dat ze onderschepten tussen het voormalige Italiaanse socialistische Europarlementariër Pier Antonio Panzeri en zijn vrouw die op weg was naar Marokko. Ze heeft daar net Abderrahim Atmoun ontmoet, nu de ambassadeur van Marokko in Polen. En voor de onderzoekers zouden de “producten” die door de Panzeri-vrouw werden genoemd, geld zijn dat door de Marokkaanse diplomaat werd gegeven. Later vinden ze 600.000 euro in contanten in de Brusselse woning van Pier Antonio Panzeri en 17.000 euro in zijn woning in Italië. “Het namens Marokko verdiende geld wordt vrijwel zeker overgemaakt door geldenveloppen die door [Abderrahim, ndlr] Atmoun zijn verzonden” , schrijven de Belgische geheime diensten in een nota.
“De heer Atmoun bracht van tijd tot tijd geld terug, maar niet op regelmatige basis “, verklaarde een voormalige medewerker van Pier Antonio Panzeri, Francesco Giorgi, in december 2022. “De heer Atmoun kwam naar Brussel of we gingen naar zijn huis, naar zijn appartement in Parijs. Toen we op zoek gingen naar geld, zeiden we dat we op zoek gingen naar stropdassen of pakken” , verduidelijkt Francesco Giorgi.
Marokkaanse contraspionage verdacht
De Belgische veiligheidsdiensten werden in 2021 gealarmeerd door vijf Europese inlichtingendiensten. Sindsdien verdenken ze voormalig EP-lid Pier Antonio Panzeri ervan de spil te zijn van een enorm netwerk van inmenging en corruptie binnen de Europese instellingen. In juli 2022 bezorgen ze het resultaat van hun onderzoek aan de Belgische federale procureur. Deze laatste opent een onderzoek naar corruptie en witwassen in een georganiseerde bende die hij toevertrouwt aan rechter Michel Claise.
Volgens de Belgische inlichtingendiensten “bestaat er binnen de Europese instellingen een netwerk van een lobbyist, verschillende Europese parlementariërs en parlementaire medewerkers [die] clandestien werken om de beslissingen van de instellingen van de Europese Unie ten gunste van Marokko op de aan de ene kant en Qatar aan de andere kant.” Dit schrijven ze in een vrijgegeven notitie. Ze specificeren: “Aanzienlijke bedragen (enkele miljoenen euro’s) worden clandestien contant betaald door Marokko en Qatar.”
In het hart van dit netwerk zou “een team van drie Italianen” bijzonder actief zijn geweest. Het bestaat in de eerste plaats uit Pier Antonio Panzeri. Deze sleutelfiguur in het Europees Parlement was voorzitter van de delegatie voor de betrekkingen met de Maghreb-landen en van de subcommissie mensenrechten. Hij was ook medevoorzitter van de gezamenlijke parlementaire commissie Marokko-Europese Unie. In deze kleine groep vinden we ook het Italiaanse EP-lid Andrea Cozzolino en parlementair attaché Francesco Giorgi (compagnon van de Griekse ondervoorzitter van het parlement Eva Kaili), die achtereenvolgens voor de een en de ander werkten.
“Dit team wordt geleid door een officier van de DGED [Marokkaanse contraspionage] gevestigd in Rabat, Mohammed B., schat de Belgische inlichtingendienst. Bekend (…) sinds 2008 vanwege inmengingsactiviteiten in België, was hij ook actief in Frankrijk, waar hij wordt vervolgd voor corruptie van overheidsfunctionarissen vanwege de aanwerving van een grenspolitiefunctionaris. Zoals de krant Liberation in 2017 onthulde , werd Mohammed B. er inderdaad van verdacht een Franse politieman te hebben omgekocht (met geld en reizen) om de identiteit te achterhalen van mensen die “op dossier S” stonden voor rekening van Marokko.
Een infiltratie van parlementaire procedures?
Maar daar zou hij niet zijn gestopt. “Mohammed B verkreeg ook informatie over de reizen naar Frankrijk door Algerijnse ministers, aangezien Algerije de buurmacht en rivaal van Rabat is”, legt journalist Pierre Alonso, co-auteur van het onderzoek voor Liberation, uit. Ook kon hij dankzij zijn mol binnen de politie ontdekken wat de Franse diensten van hem wisten. We staan dichter bij een spionageoperatie gericht op Frankrijk dan bij een actie tegen het terrorisme.”
Vijf jaar later zou dezelfde Marokkaanse agent zich dus in het middelpunt van de verdenkingen van inmenging tegen de Europese instellingen bevinden. Voor de Belgische onderzoekers staat “de samenwerking tussen Cozzolino, Panzeri en Giorgi met de Marokkaanse inlichtingendiensten buiten kijf. Ze nemen allemaal hun bestellingen meestal van Atmoun op. Ze staan ook in direct contact met (…) de directeur-generaal van de DGED [Marokkaanse inlichtingendienst, noot van de redactie]. (…) Het team (…) opereert met een discretie die verder gaat dan louter voorzichtigheid, vermijdt te openlijk pro-Marokkaans over te komen in het Europees Parlement, gecodeerde taal te gebruiken en contant geld in hun appartement te verstoppen.” Nog steeds volgens de Belgische inlichtingendienst werd de overeenkomst met de DGED in 2019 formeel gesloten.
De onderzoekers stellen zich ook vragen over een mogelijke infiltratie van parlementaire werken die Marokko waarschijnlijk zullen interesseren, met name die met betrekking tot het gebruik van de Pegasus-software. “We hebben opgemerkt dat [Andrea] Cozzolino zou zijn benoemd tot lid van de speciale parlementaire commissie voor het Pegasus-programma in januari 2022 en [Eva] Kaili tot het vice-presidentschap na de steun van Pier Antonio Panzeri, nota van de Belgische politie op 20 juli. 2022 (…) Meneer Panzeri wordt ervan verdacht namens Marokko te werken, deze benoemingen lijken verdacht.”
Marokko heeft altijd stellig ontkend ook maar de minste band te hebben met dit corruptieschandaal rond het Europees Parlement. Gecontacteerd, de Franse advocaat in Marokko en de Marokkaanse ambassadeur in Brussel reageerden niet op onze verzoeken.
Westelijke Sahara, een cruciale kwestie
Waarom zou zo’n netwerk met de Europese instellingen zijn opgezet door de Marokkaanse diensten?
“De Europese Unie is een entiteit die van vitaal belang is voor Marokko, analyseert de Belgische inlichtingendienst. Zij is zijn eerste zakenpartner. De oorsprong van de overgrote meerderheid van zijn buitenlandse investeringen en het herbergt het grootste deel van de Marokkaanse diaspora. De ontwikkeling van het koninkrijk, zijn energiezekerheid en zijn geopolitieke ambities (voornamelijk de erkenning van de ‘Marokkanen’ van de in 1975 geannexeerde Westelijke Sahara) hangen, althans gedeeltelijk, af van de welwillendheid van de Europese Unie.
Sinds 2008 heeft Marokko een speciaal statuut binnen de Europese instellingen waardoor het kan profiteren van een hele reeks voordelen zonder zich noodzakelijkerwijs aan zijn instellingen te houden. In dit verband is de kwestie van de Westelijke Sahara, rijk aan fosfaat en visrijk water, een essentiële zorg. Deze voormalige Spaanse kolonie geannexeerd door Marokko, die door de Verenigde Naties als “niet-autonoom” wordt beschouwd , wordt opgeëist door het Polisario-front, gesteund door Algerije.
“Het doel van Marokkanen is ervoor te zorgen dat we nooit over de Westelijke Sahara praten, meent de voormalige secretaris-generaal van de ngo OXFAM-België en de voormalige Belgische socialistische senator Pierre Galand, voorstander van de onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara. Ze willen het idee opleggen dat de Westelijke Sahara Marokkaans is, punt uit. Hij zegt dat tijdens een lunch in de jaren negentig een Marokkaanse journalist met wie hij sympathiseerde, zou hebben geprobeerd zijn stilzwijgen te kopen. “Hij zei tegen mij: ‘Je blijft bij je overtuigingen. Maar als u ermee instemt niet meer over de Sahara te praten, vertel ons dan hoeveel de Algerijnen u geven en wij betalen u het dubbele.’ Ik zei hem dat hij hier onmiddellijk weg moest gaan! En sindsdien heb ik hem nooit meer gezien in Brussel” , zegt de ex-senator.
Meer recent had het voormalige Franse ecoloog-parlementslid José Bové de Marokkaanse minister van Landbouw , nu premier, er ook van beschuldigd hem in de jaren 2000 te hebben geprobeerd te corrumperen over een vrijhandelsovereenkomst. Een beschuldiging die hem in december 2022 een aanklacht wegens smaad opleverde.
Voor de Belgische inlichtingendiensten zijn de akkoorden rond visserij en landbouw cruciaal voor Rabat. “Aangezien economische belangen zich vermengen met politieke belangen, probeert Marokko systematisch de Westelijke Sahara in deze overeenkomsten op te nemen om een de facto erkenning van zijn bezetting te kunnen aantonen, constateren de Belgische diensten. Het verkrijgen van steun binnen het Europese apparaat is daarom van levensbelang voor Marokko, dat dit doet via open (publieksdiplomatie) en clandestiene middelen. Antonio Panzeri, die vermoedelijk al sinds 2014 actief is voor Marokkozou het volgens de Belgische onderzoekers dus goed begrepen hebben. Een Frans lid van de Vereniging van Vrienden van het Volk van de Westelijke Sahara die discreet wil blijven, herinnert zich de opmerkingen van Antonio Panzeri destijds. Tijdens een ontmoeting in 2015 met een Italiaanse activist van de vereniging, toen vergezeld van een jonge Sahrawi, “legde hij haar uit dat handel met Marokko iets belangrijks was, en dat Sahrawi profiteerden van Marokkaanse acties. Hij feliciteerde de jonge Sahrawi met haar strijd [voor onafhankelijkheid], terwijl hij haar adviseerde die op te geven”.
Volgens een gelekt van officiële Marokkaanse documenten lijkt Antonio Panzeri al in 2011 te zijn opgemerkt door de Marokkaanse ambassadeur bij de Europese Unie in Brussel. Hij beschouwt hem dan als “een geloofwaardige gesprekspartner” die blijk geeft van “constructieve dubbelzinnigheid”. Voor het voormalige Portugese socialistische parlementslid Ana Gomes, die lange tijd naast hem werkte in het Europees Parlement, was “Antonio Panzeri slim en intelligent. Hij verborg zijn spel. Ik zag hem vele initiatieven en resoluties over mensenrechten in Marokko torpederen met behulp van allerlei argumenten, kansen en efficiëntie”.
Illegale afspraken
Een brief van de Marokkaanse ambassadeur bij de Europese Unie uit 2013 geeft aan dat Antonio Panzeri ook zou zijn uitgenodigd om “Italiaanse afgevaardigden bewust te maken van een positieve stemming over de visserijovereenkomsten” . Maar deze handelsovereenkomsten tussen de Europese Unie en Marokko, inclusief de Westelijke Sahara, zullen stuiten op de uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Ze beschouwt ze als illegaal omdat ze geen rekening houden met de wil van het Saharaanse volk. “Toen besefte Marokko dat traditioneel, officieel lobbyen via adviseurs niet langer voldoende was ”, zegt Mahjoub Mleiha, hoofd internationale betrekkingen bij het in Brussel gevestigde Collectief van Sahrawi Mensenrechtenverdedigers (Codesa).
Ondanks het standpunt van het Hof van Justitie van de EU besluiten het Parlement en de Europese Commissie in januari 2019 toch om de Westelijke Sahara op te nemen in hun handelsovereenkomst . Het hoofd van de Europese diplomatie Federica Mogherini verwelkomde vervolgens een ” nieuwe fase in het strategisch partnerschap ” tussen de Europese Unie en Marokko, terwijl de Franse commissaris voor Europese Zaken, Pierre Moscovici, in een tweet een overeenkomst verwelkomde die “een einde maakt aan een juridische onzekerheid die schadelijk is voor iedereen, in het bijzonder voor de bedrijven en inwoners van de Westelijke Sahara ”.
“De Europese Commissie en de lidstaten hebben zich in zekere zin tegen de uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie verzet, fulmineert het Finse groene EP-lid Heidi Hautala, vicevoorzitter van het Europees Parlement. De manier waarop deze deal tot stand kwam, was volkomen bevooroordeeld en misleidend.”
Voor Pierre Moscovici, nu voorzitter van de Rekenkamer: “Er was geen Marokkaanse inmenging, ook al verdedigden de Marokkanen duidelijk hun belangen… Deze oplossing was de juiste omdat ze het mogelijk maakte om banen te creëren in een gebied dat bijzonder verstoken was van hen.” En toch zal het Hof van Justitie van de Europese Unie in september 2021 deze overeenkomsten opnieuw ongeldig verklaren . De Raad van de EU en de Europese Commissie zijn in beroep gegaan .
Wanneer socialisten extreemrechts steunen
Naast de handelsovereenkomsten die met Marokko werden gesloten, stellen Belgische onderzoekers zich ook vragen over de nominatie van bepaalde kandidaten voor de Sacharovprijs 2021 , de Europese tegenhanger van de Nobelprijs voor de vrede, die dat jaar werd toegekend aan de tegenstander, de Rus Alexei Navalny. Verrassend genoeg steunden de Europese socialisten bij de uiteindelijke selectie van de Sacharovprijs liever de kandidatuur van extreemrechts (ex-Boliviaanse president Jeanine Añez, gevangengezet vanwege haar betrokkenheid bij de staatsgreep die haar voorganger Evo Morales ten val bracht). Geconfronteerd met deze kandidatuur, die wordt gesponsord door de groep van de Groenen en Links: Sultana Khaya, een Sahrawi-activiste die 18 maanden huisarrest heeft en die de Marokkaanse politie ervan beschuldigt haar te hebben verkracht.
“De voormalige Kroatische socialistische minister, EP-lid Tonino Picula, stuurde een ‘dringende’ e-mail naar alle socialistische EP-leden met het verzoek de extreemrechtse kandidaat te steunen”, zegt de Spaanse journalist Ignacio Cembrero- specialist uit Marokko die de aflevering onthulde. “Hij legt uit dat het geen persoonlijk initiatief is en dat hij spreekt namens de Portugese vicevoorzitter van de socialistische fractie in het Europees Parlement”, vervolgt de journalist. Deze aflevering illustreert hoezeer Marokko altijd het verwende kind van het Europees Parlement is geweest.”
“We raken Qatar niet aan!”
Naast de vermeende actie van Antonio Panzeri ten gunste van Marokko, documenteerden de Belgische onderzoekers minutieus enkele van zijn tussenkomsten ten gunste van Qatar. “De doelstellingen van Qatar zijn anders dan die van Marokko, analyseert de Belgische inlichtingendienst. Waar laatstgenoemde invloed probeert te krijgen binnen het Europese apparaat om beslissingen in zijn voordeel te beïnvloeden, probeert de Qatarese sponsor het imago van Qatar te verbeteren op het gebied van arbeidersrechten, meer niet. Dit beeld werd vooral aangetast door berichten over de misstanden op de bouwplaatsen van de stadions van het WK voetbal 2022.
Om dit te doen, beknibbelt Antonio Panzeri niet op de middelen. In het bijzonder zal hij de echte dirigent worden van de interventie van de Qatarese minister van Arbeid, Ali Bin Samikh Al Marri , op 14 november 2022, voor de subcommissie mensenrechten van het parlement , voorgezeten door een van zijn familieleden, Mary Arena .
“We hadden de hoorzitting met de minister voorbereid” , erkent Francesco Giorgi op de notulen. Meneer Panzeri heeft het geschreven. Hij benadrukte de hervormingen die Qatar heeft doorgevoerd en zette vraagtekens bij het feit dat hij hem aanviel terwijl het het enige Golfland was dat enige openheid toonde. Maar daar blijft het niet bij. “De heer Panzeri dacht dat het nuttig zou kunnen zijn als vragen van tevoren konden worden voorbereid”, vult Francesco Giorgi aan. Want het deel gewijd aan vragen en antwoorden in het debat is het moeilijkst.” Met andere woorden: bepaalde vragen die in het openbaar aan de minister werden gesteld, lijken te zijn geleid door Antonio Panzeri.
De rechercheurs zijn ook geïnteresseerd in de Belgische gedeputeerde, Marc Tarabella. Toen hij die dag voor zijn collega’s sprak, tegenover de minister van Qatar, zei hij: “Ik heb [veel collega’s] niet gehoord toen [het WK] werd toegekend aan Rusland, dat de Donbass al was binnengevallen in 2014 en 2018. Er waren niet al deze debatten toen we de Olympische Winterspelen toeschreven aan Sotsji of Peking [Beijing]. Ik heb de indruk dat velen zich richten op een beeld van 10 jaar geleden, alsof er in Qatar geen evolutie heeft plaatsgevonden. Uit telefoontap zal later blijken dat het Antonio Panzeri was die Marc Tarabella heeft gevraagd om deze interventie te doen.
Eenmaal gearresteerd, zal Antonio Panzeri Marc Tarabella ervan beschuldigen tussen 2019 en 2022 tussen de 120.000 en 140.000 euro te hebben ontvangen, wat laatstgenoemde resoluut ontkent. Volgens het Franse Insoumise Europarlementslid Manon Aubry, die het lobbyen van Qatar in het parlement aan de kaak stelde voordat het schandaal uitbrak , was Marc Tarabella een van de parlementsleden die haar vertelde: “‘Waarom ben je geobsedeerd door deze vraag? Qatar heeft enorme vooruitgang geboekt op het gebied van mensenrechten.’ Er was een duidelijke weerstand die bijna epidermaal was. We raken Qatar niet aan!” , verzekert het EP-lid.
Geldzakken
Om te begrijpen hoe we daar terecht zijn gekomen, moeten we teruggaan naar oktober 2022, in een suite in het Steigenberger Wiltcher’s, een paleis in Brussel. De minister van Arbeid komt daar binnen met een Qatarese delegatie voordat hij wordt vergezeld door Antonio Panzeri en Francesco Giorgi. Door de videobewakingsbeelden van het hotel te analyseren, trekt een detail de aandacht van de rechercheurs. Als ze de suite verlaten, ‘lijkt de tas die Antonio Panzeri bij zich heeft dikker dan toen hij aankwam. “De Belgische politie twijfelt niet aan de inhoud ervan: contant geld. “Wat Marokko betreft, Panzeri en Giorgi verdelen het werk en de vergoeding 50-50” , merkt de Belgische inlichtingendienst op.
Gevraagd naar de notulen in december 2022, legt Francesco Giorgi uit hoe hij aan het geld kwam. “Ik werd in contact gebracht met iemand in Turkije. Ze gaf me een telefoonnummer dat ik in België moest bellen om het geld te ontvangen. Het was elke keer een ander persoon. Ik heb het nummer altijd gewist om geen sporen achter te laten. Dit gebeurde maximaal twee of drie keer per jaar.”
“Panzeri en Giorgi werken sinds 2018 voor Qatar, geloven de onderzoekers, aan een werkwijze die vergelijkbaar is met die voor Marokko. Het is een werk van inmenging, waarbij legitieme lobbyisten en persartikelen betrokken zijn, maar ook de coöptatie van leden van het Europees Parlement, assistenten en functionarissen van de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) en binnen de Europese en wereldwijde vakbondsconfederaties om positieve berichten over Qatar te krijgen en proberen goed geïnformeerde mensen in de juiste parlementaire commissies te plaatsen.”
In 2022 zou Antonio Panzeri 50.000 euro hebben gegeven aan de nieuwe algemeen secretaris van het Internationaal Verbond van Vakverenigingen, Luca Visentini, aangeklaagd en vervolgens onder voorwaarden vrijgelaten . Qatar heeft in deze zaak altijd elke vorm van corruptie ontkend.
Een vreemde NGO
Voor Belgische onderzoekers hadden sommige goedkope ngo’s kunnen dienen als kanalen om door Qatar betaald geld te innen. Aan het einde van zijn mandaat als lid van het Europees Parlement, in 2019, richtte Antonio Panzeri inderdaad een vereniging op voor de verdediging van de mensenrechten, genaamd Fight Impunity . Een organisatie die niet is ingeschreven in het transparantieregister en waarvan de activiteit dubieus is.
Ze trok de aandacht van de voorzitter van de Internationale Federatie van Journalisten, Dominique Pradalié, tijdens een symposium gewijd aan mediavrijheid en de bescherming van journalisten in december 2022, in samenwerking met UNESCO, de onderzoeksdienst van het Europees Parlement en het Jean Monnethuis . “Panzeri en de andere sprekers wisten absoluut niets van het onderwerp, herinnert Dominique Pradalié zich.Ik vond het steeds vreemder. ‘s Avonds stond er een officieel diner op het programma in een Parijse restaurant. Ik had het menu gekregen: zalm gravlax, krokante groenten, jus van parelkalf, citroenroom, krokante chocolade… Ik heb het afgeslagen. We begrepen echt niet wat we daar deden. Daarentegen kreeg ik drie vergoedingsformulieren: dat werkte!”
Op basis van zijn contacten binnen de Europese instellingen was Antonio Panzeri erin geslaagd verschillende persoonlijkheden te overtuigen om in het erecomité van zijn ngo te verschijnen . Onder hen: de voormalige Italiaanse eurocommissaris Emma Bonino, de Congolese Nobelprijswinnaar voor de vrede Denis Mukwege, de voormalige hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlandse zaken Federica Mogherini, maar ook de voormalige Franse premier Bernard Cazeneuve.
Gecontacteerd, legt de laatste uit dat hij drie jaar geleden werd benaderd door de entourage van Antonio Panzeri. “Ik heb ze nog nooit ontmoet en heb aan geen enkel colloquium deelgenomen. Ze gebruikten mijn naam en die van geëngageerde en volkomen eerbare mensen om een onaanvaardbare zaak uit te voeren: dit heet vertrouwensbreuk” , hekelt Bernard Cazeneuve vandaag die zegt een klacht in te willen dienen. De voormalige Griekse eurocommissaris Dimítris Avramópoulos geeft op zijn beurt toe geld te hebben ontvangen (60.000 euro voor een jaar) om Fight Impunity te promoten. Na het verkrijgen van een berouwvolle status bij de Belgische justitie in ruil voor een mildere straf, begon Antonio Panzeri de onderzoekers in vertrouwen te nemen.
Hij beweert in totaal zeker 2,6 miljoen euro in contanten te hebben ontvangen, voornamelijk uit Qatar. Naast geschenken en reizen zou Marokko hem (en Francesco Giorgi) minstens 180.000 euro hebben betaald terwijl een derde land, Mauritanië, hen minstens 200.000 euro in contanten zou hebben gegeven. Onder huisarrest in Italië in afwachting van uitlevering aan België, ontkent Italiaans parlementslid Andrea Cozzolino elke corruptie. De advocaat van de Belgische gedeputeerde Marc Tarabella bevestigt dat deze nooit geld of geschenken heeft ontvangen om zijn mening te gelde te maken.
Qatargate #Morocco #Moroccogate #Parlement_Européen #Antonio_Panzeri #Francesco_Giorgi